Składki ZUS a utrata statusu studenta w trakcie miesiąca – co wynika z interpretacji ZUS?

ZUS wydał 1 października 2024 r. interpretację (DI/100000/43/838/2024), która rozwiewa wątpliwości dotyczące opłacania składek ZUS w przypadku, gdy zleceniobiorca traci status ucznia lub studenta w trakcie miesiąca. To istotna kwestia dla przedsiębiorców zatrudniających młode osoby na umowę zlecenia – szczególnie w okresie wakacyjnym i tuż po zakończeniu roku akademickiego.

---

Kiedy umowa zlecenia jest zwolniona ze składek?

Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, zleceniobiorca do ukończenia 26. roku życia, będący uczniem szkoły ponadpodstawowej lub studentem, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Warunkiem zwolnienia ze składek jest jednak posiadanie odpowiedniego statusu w okresie wykonywania umowy.

---

Co w przypadku zakończenia nauki w trakcie miesiąca?

Nie ma problemu, gdy status ucznia lub studenta kończy się z końcem miesiąca – wtedy zwolnienie ze składek wygasa naturalnie. Pojawia się jednak pytanie, co w sytuacji, gdy zleceniobiorca traci ten status w połowie miesiąca lub gdy wynagrodzenie wypłacane jest już po jego utracie.

Przykład:

• Zleceniobiorca był uczniem w sierpniu, ale we wrześniu (od 1.09) już nie. Wynagrodzenie za sierpień wypłacane jest we wrześniu.

• Student kończy studia 15 czerwca – czy składki należy liczyć od połowy miesiąca?

---

Stanowisko ZUS: liczy się okres wykonywania pracy

ZUS jednoznacznie wskazał, że kluczowy jest okres, za który przysługuje wynagrodzenie, a nie data jego wypłaty. Jeśli dana osoba świadczyła usługi w czasie, gdy była jeszcze uczniem lub studentem – nie ma obowiązku opłacania składek za ten czas. Obowiązek pojawia się dopiero od momentu utraty statusu – i wtedy składki należy obliczyć proporcjonalnie do liczby dni.

---

Praktyczne wnioski dla pracodawców:

• Zwolnienie z ZUS dotyczy tylko okresu, w którym zleceniobiorca miał odpowiedni status.

• Należy ustalać składki proporcjonalnie, jeśli status ucznia/studenta lub wiek 26 lat zostaje przekroczony w trakcie miesiąca.

• Data wypłaty wynagrodzenia nie ma wpływu na obowiązek ubezpieczeniowy.

Podstawa prawna:

• art. 6 ust. 1 pkt 4 i ust. 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 350)