Zabezpieczenie sądu oznacza kontynuację zatrudnienia i ubezpieczeń

---

W praktyce prawa pracy coraz częściej pojawiają się sytuacje, w których sąd – jeszcze przed wydaniem prawomocnego wyroku – decyduje o zabezpieczeniu roszczenia pracownika. Jednym z najistotniejszych skutków takiego zabezpieczenia jest nakazanie pracodawcy dalszego zatrudniania pracownika, mimo wcześniejszego rozwiązania umowy – nawet w trybie dyscyplinarnym.

Jak wynika z pisma ZUS z 27 listopada 2025 r. (znak DI/200000/43/1170/2025), postanowienie sądu o zabezpieczeniu skutkuje również obowiązkiem objęcia pracownika ubezpieczeniami społecznymi wstecznie – od dnia jego wyrejestrowania z ZUS.

Stan faktyczny oceniany przez ZUS

Sprawa dotyczyła pracownika zwolnionego w trybie art. 52 § 1 Kodeksu pracy, czyli bez wypowiedzenia, z winy pracownika. Po rozwiązaniu stosunku pracy pracodawca prawidłowo wyrejestrował go z ubezpieczeń społecznych.

Pracownik złożył jednak odwołanie do sądu pracy, a sąd – na etapie postępowania zabezpieczającego – nakazał dalsze zatrudnianie pracownika do czasu prawomocnego zakończenia sprawy.

W konsekwencji powstała wątpliwość: od jakiej daty należy ponownie zgłosić pracownika do ZUS?

Zwolnienie dyscyplinarne – kiedy jest dopuszczalne?

Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia z winy pracownika w przypadku:

• ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,

• popełnienia przez pracownika przestępstwa uniemożliwiającego dalsze zatrudnienie,

• zawinionej utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy.

Orzecznictwo sądowe konsekwentnie podkreśla, że samo naruszenie obowiązków nie wystarcza. Aby mówić o „ciężkim naruszeniu”, zachowanie pracownika musi być:

• bezprawne,

• zawinione,

• realnie zagrażające interesom pracodawcy.

Jak wskazał Sąd Najwyższy (postanowienie z 8 listopada 2022 r., sygn. III PSK 239/21), kluczowe znaczenie ma stopień winy oraz subiektywne nastawienie pracownika do swojego działania lub zaniechania.

Na czym polega zabezpieczenie roszczenia?

Zgodnie z art. 755(5) Kodeksu postępowania cywilnego, w sprawach z zakresu prawa pracy sąd – na wniosek pracownika objętego szczególną ochroną – obligatoryjnie udziela zabezpieczenia, jeśli roszczenie nie jest oczywiście bezzasadne.

Zabezpieczenie to polega na:

• tymczasowym „przywróceniu” pracownika do pracy,

• obowiązku dalszego zatrudniania go do czasu zakończenia postępowania.

Co istotne, sąd bada jedynie uprawdopodobnienie roszczenia, a nie jego ostateczną zasadność.

Skutki zabezpieczenia w zakresie ZUS

ZUS jednoznacznie wskazał, że:

• zabezpieczenie roszczenia odtwarza stosunek pracy na czas trwania postępowania,

• pracownik w tym okresie spełnia definicję pracownika z art. 2 i 22 Kodeksu pracy,

• w konsekwencji podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Najważniejszy wniosek praktyczny: Pracownika należy zgłosić do ZUS z datą jego wcześniejszego wyrejestrowania, a więc ubezpieczenia obowiązują wstecz.

Co to oznacza dla pracodawców?

Dla pracodawców postanowienie o zabezpieczeniu roszczenia oznacza nie tylko konieczność ponownego dopuszczenia pracownika do pracy, ale również:

• korekt dokumentów ZUS,

• naliczenia i opłacenia składek za okres „wsteczny”,

• ryzyko konsekwencji finansowych przy błędnym rozliczeniu.

Dlatego każdorazowo taka sytuacja powinna być analizowana nie tylko od strony prawa pracy, ale również ubezpieczeń społecznych.

Podstawa prawna

art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 350 ze zm.)

art. 755(5) ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r., poz. 1568 ze zm.)